Prawie każdy rodzic przeżywa trudne chwile związane z masą ciała swojego dziecka, niemal zawsze uważa się, że jest ona za mała albo za duża. Większość nie jest też zadowolona z tego ile dziecko je – wystarczy powiedzieć, że to jest jeden z częstszych powodów konsultacji rodziców ze specjalistami.

Najgorsze jednak dla mnie jest to, że nawet kiedy rodzic, wychowany w takiej kulturze podejmuje w sobie ogromny wysiłek, żeby nie poddawać się ogólno panującej panice dotyczącej masy ciała swojego dziecka, to i tak go postraszą. Że dziadkowie zawsze bardzo przeżywają temat to wiadomo. Ale gorzej jak przychodzi się do lekarza i słyszy się, że dziecko jest za chude, że może trzeba zacząć dokarmiać, że coś trzeba robić, a nie ma do tego podstaw albo pani korzysta z jakiejś dziwnej siatki centylowej.

Musimy przyjrzeć się wadze dziecka!

Pierwsze moje dziecko było zawsze szczuplusie i drobniutkie, jadło jak ptaszek i przez pięć lat jej życia, gryząc z wargi z niepokoju przekopywałam się przez informacje, pomysły i magiczne sposoby. Drugie moje dziecko, choć urodziło się 300g cięższe, już teraz waży tyle co Łucja na rok i co chwilę krzyczy, żeby wręczać mu coś do jedzenia, więc oddychałam z ulgą, że w tym temacie tym razem spokojnie będzie.

W zeszłym tygodniu zważyliśmy się przed szczepieniem i zostaliśmy z wynikiem wezwani z powrotem do pani doktor. Weszłam z lekkim rozbawieniem myśląc “Ale że co? Ten za gruby?”. I usłyszałam, że to wcale nie wygląda różowo, że musimy się przyjrzeć wadze dziecka, bo on dobrze wygląda ale waży za mało, tutaj na siatce centylowej to jest na samym dole i może trzeba będzie zwiększyć kaloryczność posiłków.

Co to jest siatka centylowa?

Siatka centylowa jest to taki wykres, który sprawdza jak waga, wzrost, obwód głowy, BMI dziecka ma się do większości innych dzieci w populacji. Tyle. Kiedy istnieją duże rozbieżności może to być przesłanką do tego, żeby sprawdzać czy wszystko zdrowotnie jest okej. Ale:

Siatka centylowa nie mówi o tym czy dziecko jest zdrowe – niska albo wysoka masa ciała może być pierwszym znakiem tego, że dziecko ma jakieś ukryte problemy zdrowotne i obserwuje się ją, ponieważ jest najbardziej widoczna. Więc kiedy dziecko znacznie odbiega od większości populacji to sprawdza się najczęstsze medyczne przyczyny. Nie jest tak, że kiedy dziecko jest poza siatką to na pewno jest chore.

Waga dziecka a siatki centylowe

Najczęściej (nad)używaną siatką centylową jest ta mówiąca o masie ciała dziecka. Sami pomyślcie ile razy ważyliście swoje dziecko a ile mierzyliście mu obwód głowy, a przecież mały lub duży obwód głowy też może (nie musi) być pierwszy widocznym znakiem choroby.

Siatek centylowych jest bardzo wiele i różnią się one między sobą. Bardzo ważne jest, żeby pamiętać, że większość dostępnych siatek centylowych powstała w oparciu o dzieci karmione mlekiem modyfikowanym, więc i u takich dzieci powinna być stosowana. U dzieci karmionych mlekiem matki jest inna dynamika przyrostu masy ciała i często obserwuje się u nich “spadek” w siatce centylowej, właśnie przez to, że stosuje się nieodpowiednie siatki.

Siatka centylowa – jak wybrać i jak czytać?

W naszej przychodni małemu wyszło, że jest w 3-10 centylu wagowo. Pani korzystała z siatki kółeczka, reklamowej, dostarczonej przez producenta mleka. Na siatce w książeczce zdrowia (w różnych książeczkach są różne) był zaraz za 50 centylem, natomiast na siatce WHO dla dzieci karmionych piersią w połowie przedziału 50-85 centyla. I teraz uwaga: żaden z tych wyników nie oznacza, że jest jakikolwiek powód do niepokoju.

Siatka centylowa ma za zadanie ułatwiać obserwacje zmian w masie ciała, co oznacza, że powodem do obaw może być kiedy dziecko przesuwa się w przedziałach centylowych, w dodatku sporo i nagle. Jeżeli dziecko zawsze jest w tym nieszczęsnym trzecim centylu i zawsze było to nie powinno to być przesłanką do jakiegokolwiek niepokoju. To znaczy, że to dziecko jest drobne. Jeżeli jest powyżej 85 centyla to też nie jest powód do niepokoju. To nie jest tak, że 50 centyl to jest ideał do którego się dąży, bo to tak jakby oczekiwać, że wszyscy ludzie będą mieli określoną wysokość np 170cm.

Ale jeżeli źle wybierzemy siatkę to może się okazać, że dziecko:

nagle w niej spadło czy w ogóle się w niej nie mieści

Dlatego tak ważne jest, żeby korzystać z odpowiedniej siatki centylowej i szczerze polecam patrz na siatki centylowe WHO o TUTAJ, bo szkoda Twoich nerwów.

Kiedy dziecko trzeba dokarmiać?

Pani doktor w oparciu o nieodpowiednią siatkę zasugerowała, że być może trzeba będzie zwiększyć kaloryczność posiłków. Bardzo częstym rozwiązaniem proponowanym przez lekarzy jest dokarmianie dziecka mlekiem modyfikowanym. Jest to rażący błąd ponieważ to mleko matki jest najbardziej odżywcze. Jedynymi przypadkami kiedy jest taka zmiana jest odpowiednia są takie, kiedy dziecko z jakiś powodów nie trawi mleka matki (to są bardzo rzadkie przypadki) albo matka ma problemy z wykarmieniem dziecka (i to też są dość rzadkie przypadki). W tym drugim przypadku w pierwszej kolejności warto skonsultować się z dobrym doradcą laktacyjnym.

Więc jeżeli jesteś mamą, która chce karmić piersią i ma pokarm i słyszy, że dziecko trzeba dokarmiać mlekiem modyfikowanym i wniosek ten wyciągnięto tylko w oparciu o siatkę centylową (szczególnie inną niż dla dzieci karmionych piersią) to wiedz, że jest to koszmarna bzdura.

Zwiększenie kaloryczności posiłków

Chciałam jeszcze tylko dodać, że zwiększanie kaloryczności posiłków nie bardzo ma sens. Dziecko nie zmuszane (a zmuszane najczęściej też) je mniej więcej tyle ile chce. I jak zwiększa mu się kaloryczność to ono szybko je mniej, bo dostaje te kalorie w mniejszej objętościowo ilości. Taki psikus. Jedyny efekt jest taki, że zwiększając kaloryczność (na przykład dodając tłuszczu do owsianki) zmniejszamy gęstość odżywczą pokarmu, czyli że w tej samej kalorycznie porcji będzie mniej składników odżywczych. Czyli w skrócie że dziecko zje mniej wartościowych rzeczy, za to zje ten tłuszcz, co mu do owsianki wsadziliście.


Nie zajmuje się tematem jedzenia ani karmienia na co dzień i nie przyszło mi do głowy, aby o tym pisać. Ale jak mi pani doktor swoje wnioski przedstawiła, to pomyślałam, że o tym trzeba napisać w jak największej ilości miejsc skoro wciąż to są nieoczywiste rzeczy. Zgłębiać temat proponuję od ludzi, którzy się specjalizują w temacie:

Hafija o karmieniu piersią
Zuzanna Antecka o żywieniu dzieci
Magdalena Komsta o siatkach, normach i rośnięciu.

Warto też przeczytać książkę “Moje dziecko nie chce jeść” Carlosa Gonzalesa i dobrze to zrobić jeszcze zanim w ogóle masz dziecko.

Siatki centylowe WHO:

Siatki centylowe masy ciała dla dziewczynek 0-5 lat 

Siatki centylowe masy ciała chłopców 0-5 lat

Źródła:

  1. Carlos Gonzales, Moje dziecko nie chce jeść, Mamania.
  2. Jack Newman, Breastfeeding. Empowering parents. International Breastfeeding Centre.

Rekomendowane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *